Haarlem heeft een aantal belangrijke grotere musea, maar ook een aantal wat kleinere, maar hele verrassende musea. Hieronder vind je op een rijtje alle 15 musea en/of tentoonstellingsruimtes die Haarlem rijk is.
Ik hoef het misschien niet eens te noemen, maar ik doe het toch. Want heb jij al een museumkaart? Voor één jaar betaal je 75,00 euro en je kunt voor dat geld vrijwel overal in Nederland gratis een museum bezoeken. Dus onbeperkt museumbezoeken in Nederland. Leuk om te weten is, dat Nederland zo’n 500 musea telt. Als je bedenkt, dat een beetje museum toch al gauw 15 euro toegang rekent, dan heb je dit al na 5 bezoeken terugverdiend. Hoeveel musea bezoek jij per jaar? Of betere vraag: hoeveel musea zou je willen bezoeken per jaar? Met een museumkaart ga je sneller “even naar binnen”. En ontdek je opeens iets, wat je anders zou missen. Nu, op je “oude dag” heb je veel meer tijd en kun je eindelijk vaker naar een museum. Met een museumkaart doe je dat ook, is mijn ervaring.
Op bezoek in Haarlem?
Ik woon zelf in Haarlem, dus ik ken al deze musea al behoorlijk goed. Maar woon je elders en wil je wel eens een weekendje naar Haarlem komen, dan raad ik je aan om eens bij Weekendjeweg.nl te kijken. Die hebben altijd leuke aanbiedingen. Dan kom ik je misschien wel tegen binnenkort!
Dit zijn alle musea in Haarlem op een rijtje:
Musea in het centrum van Haarlem
1. Teylers Museum
Natuurlijk, allereerst het Teylers Museum aan het Spaarne, nummer 1 van dit lijstje van alle musea in Haarlem. Dit museum is het eerste en daarmee oudste museum van Nederland en daarom alleen al een bezoek waard. De museumkasten zijn lekker ouderwets en de hoge ovale zaal met de balustrade en de lichtinval vanuit de ramen in het plafond is bijna bovenaards van schoonheid. Hier voel je de historie en het belang van de schatten, die hier geëxposeerd worden. Er staat een enorme elektriseermachine, die de grootste is van de wereld. Verder zijn er prachtige toonzalen met schilderijen en sinds kort kun je ook het Pieter Teylers Huis bezoeken, dat volledig is gerestaureerd, ingang via Teylers Museum. Het Teylers Huis is het oude woonhuis van oprichter Pieter Teyler (1702-1778). Enkele kamers van dit statige pand behoren tot de best bewaarde historische interieurs van Nederland uit de 18de eeuw.
Teylers Museum en Pieter Teylers Huis, Spaarne 16
openingstijden: dinsdag t/m zondag: 10.00 – 17.00 uur
2. Frans Hals Museum
Het Frans Hals Museum is ook één van de belangrijkste musea in Haarlem. Het museum heeft een collectie prachtige schilderijen van Frans Hals en veel andere oude meesters uit de 16e en 17e eeuw. Maar je vindt er ook moderne en hedendaagse kunst.
Er zijn twee locaties, namelijk locatie Hof aan het Groot Heiligland en locatie Hal aan de Grote Markt. In Hof vind je o.a. de enorme schutterstukken van Frans Hals bij elkaar hangen. Maar ook eerdere schilderijen van andere kunstenaars (vanaf 1500) zijn er tentoongesteld. Soms zijn er moderne werken te zien. Locatie Hal toont met name moderne kunst en fotografie.
Frans Hals Museum,
locatie Hof: Groot Heiligland 62
openingstijden: dinsdag t/m vrijdag: 11.00 – 17.00 uur
locatie Hal: Grote Markt 16, Haarlem
openingstijden: wisselend, zie website
3. Museum van de Geest
Als je de naam van dit museum noemt, dan denken mensen vaak dat het museum over geesten gaat, over spoken. Maar niets is minder waar. Of ze moeten de spoken in iemands hoofd bedoelen. Want in het Museum van de Geest, gevestigd in het monumentale 13-e eeuwse Dolhuys, zie je verschillende kunstwerken die je aan het denken zetten over stigma’s en het belang van mentale gezondheid. Want wat is normaal en wat is raar? Moeten wij als mens veranderen, of moeten we onze ideeën over raar en normaal veranderen? Hoe ga jij als persoon om met mensen, die in jouw ogen “anders” zijn. Wat zijn jouw waarden?
Dit museum heeft in 2022 de ENYA gewonnen, de Europese “Oscar” van de Museumwereld. Een prestigieuze prijs voor misschien wel het meest bijzondere museum in Haarlem. En eigenlijk is museum geen goede benaming, veel bezoekers hebben het over een “experience”.
Aan het eind van de tour door het museum mag je de Universele Verklaring van de Open Geest ondertekenen:
“Ik probeer iedereen met een open blik te benaderen. Ik denk dat iedereen talenten en mogelijkheden heeft en daarom recht heeft op onderwijs en werk of zinvolle dagbesteding naar vermogen. Ik ben tegen stigma en uitsluiting. Ik geloof in een samenleving waarin iedereen gehoord en gezien wordt en mee mag doen.”
Het Museum van de Geest heeft een tweede locatie in het gebouw van H’Art Amsterdam, de voormalige Hermitage. Daar wordt meestal uitsluitend kunst getoond. Art Brut of Outsider Art is de naam van kunst gemaakt door mensen, die helemaal puur vanuit zichzelf behoefte hebben aan expressie, zonder bemoeienissen van buitenaf. Vaak zijn dit mensen met een mentale beperking.
Museum van de Geest (zie afbeelding bovenaan), Schotersingel 2
openingstijden: woensdag t/m zondag: 11.00 – 17.00 uur
4. Verwey Museum Haarlem
Museum Haarlem, sinds 2022 Verwey Museum Haarlem geheten, is een levendig en inspirerend museum dat een actieve rol speelt in de stad Haarlem. Het is een museum dat zich inzet voor de geschiedenis, het heden en de toekomst van Haarlem. Het wil een ontmoetingsplaats en platform voor jong en oud zijn met het doel de bezoeker de Haarlemse geschiedenis te laten herbeleven. Als je een museum zoekt om als beginpunt in Haarlem te nemen, dan is het Verwey Museum een prima punt, waar vandaan je de stad verder kunt verkennen. Leuk voor zowel Haarlemmers als toeristen. Bovendien hangen er op de eerste etage veel werken van Kees Verwey, een Haarlemse kunstenaar die in zijn geboortestad zeer geliefd was.
Verwey Museum Haarlem, Groot Heiligland 47
openingstijden: dinsdag t/m zaterdag: 11.00 – 17.00 uur, zondag en maandag: 12.00 – 17.00 uur
5. ABC Architectuur Museum
Vlak naast het Verwey Museum Haarlem, min of meer dezelfde ingang, is het ABC Architectuur Museum gevestigd. Ook dit museum wijdt zich aan Haarlem, maar dan met architectuur als invalshoek. Zo zijn er vaak interessante tentoonstellingen over stedenbouw in Haarlem, zowel in het verleden als in de toekomst. Heel leuk zijn de 60.000 (!) lego-steentjes die ze daar ter beschikking hebben voor kinderen om mee te bouwen. Al met al zijn hier waarschijnlijk al heel veel kleine architectjes geboren … Tijdens de reguliere openingstijden kunnen kinderen hier hun gang gaan. Er wordt met tijdslots gewerkt, dus hou daar rekening mee.
ABC Architectuur Museum, Groot Heiligland 47
openingstijden: dinsdag t/m vrijdag: 12.00 – 17.00 uur, zondag: 13.00 – 17.00 uur
6. Archeologisch Museum
Het Archeologisch Museum is, zoals ze zelf zeggen, het leukste museum in Haarlem onder de grond. Je vindt hier veel archeologische vondsten, die in de loop van de jaren in de grond van Haarlem gevonden zijn. Want waar begint de geschiedenis van Haarlem? Bij de stadsrechten die de graaf van Holland verleende in 1245? Of bij de allereerste middeleeuwse hoeves op het zand langs het Spaarne? Of begint de geschiedenis bij de prehistorische jagers, verzamelaars en boeren die hier duizenden jaren geleden rondliepen?
Dit museum hoort bij de kleinere musea van Haarlem en is daardoor lekker voor “even tussendoor”. Bovendien is de toegang voor iedereen gratis.
Archeologisch Museum Haarlem, Grote Markt 18k (de k staat voor kelder).
openingstijden: woensdag t/m zondag: 13.00 – 17.00 uur
7. Corrie ten Boomhuis museum Haarlem
Als je wel eens Monopoly hebt gespeeld, dan weet je dat de Barteljorisstraat één van de bekendste straten van Haarlem is. Het Corrie ten Boomhuis is gevestigd in een winkelpand op de hoek van de Schoutensteeg. Sinds 1837 zat in dit winkelpand een klokken- en horlogewinkel, die werd gerund door de familie Ten Boom. De leden van deze familie waren allen toegewijde christenen, die in de Tweede Wereldoorlog veel Joodse onderduikers hebben weten te redden. Ontdek het verhaal van deze bijzondere Haarlemse familie en hun geloof, alsmede hun inzet voor de medemens. Let op: het Corrie ten Boomhuis is alleen te bezoeken door vooraf een reservering te doen via de website. De winkel bestaat sinds een paar jaar niet meer, maar het woonhuis erboven is nog ingericht in de stijl van toen. Ook de schuilplekken worden getoond tijdens de rondleiding.
Corrie ten Boomhuis, Barteljorisstraat 19
openingstijden: dinsdag t/m zaterdag, uitsluitend via reservering
Musea buiten het centrum van Haarlem
8. NZH Vervoer Museum
Buiten het centrum van Haarlem, in de Waarderpolder, is dit bijzondere museum gevestigd. Het museum vertelt het verhaal van ten eerste de ontwikkeling van paard en wagen naar bus en ten tweede het verhaal van de paardentram naar de elektrische tram. Tevens zijn er speciale tentoonstellingen over bijvoorbeeld 100 jaar openbaar vervoer per bus in Noord- en Zuidholland. Ook leuk: iedere laatste zaterdag van de maand kun je een ritje maken door Haarlem in één van de oude bussen van de NZH. Wel van tevoren reserveren via de site.
NZH Vervoer Museum, A. Hofmanweg 35
openingstijden: zaterdag: 11.00 – 16.00 uur
9. Draaiorgelmuseum Haarlem
Ik was aangenaam verrast door dit museum, dat ook gevestigd is in de Waarderpolder in Haarlem. In dit gratis toegankelijke museum leer je meer over de historie van het draaiorgel. In het museum is een collectie met historische draaiorgels te bekijken, waarvan de oudste al uit 1900 dateert. Er zijn orgels die gemaakt zijn voor de kermis, voor het gebruik in een danszaal of café en natuurlijk de straatorgels, zoals we die nu nog wel eens tegenkomen. De tentoongestelde orgels worden omstebeurt ten gehore gebracht door vrijwilligers. Je kunt je gehoorapparaat thuis laten trouwens, want dit zijn orgels die bestemd zijn voor de buitenlucht en binnen zijn ze dus behoorlijk hard! Het typische draaiorgelgeluid doet mij denken aan vroeger, toen ik als kind van 2-hoog een muntje naar beneden mocht gooien in de pet van de draaiorgelman.
De Nederlandse straatorgelcultuur is uniek voor Nederland en zelfs in de wereld. Sinds 4 oktober 2019 is deze cultuur opgenomen op de lijst Immaterieel Nederlands erfgoed.
Draaiorgelmuseum Haarlem, Kuppersweg 3
openingstijden: zondag: 12:00 tot 18:00 uur
“Soort van” musea in Haarlem
10. Huis Barnaart, stijlkamer museum Haarlem
Ben jij iemand, die van stijlkamers houdt en van prachtige oude interieurs? Eén van de mooiste iconische huizen van Haarlem is sinds kort te bezoeken. Philip Barnaart ontving belangrijke gasten in zijn stadspaleis, zoals de eerste koning van Nederland, Lodewijk Napoleon, en de Prins van Oranje (de latere koning Willem II). Sinds kort is dit museumhuis toegankelijk voor het publiek. Helaas is de museumkaart hier niet geldig. Plan je bezoek aan dit museum in Haarlem van te voren via de website, want ze werken met tijdslots, zodat het niet al te druk wordt.
Huis Barnaart, Nieuwe Gracht 7
openingstijden: woensdag en donderdag: 13.00 – 17.00 uur, vrijdag t/m zondag: 11.00 – 17.00 uur
11. De Vishal
In deze zeer centraal gelegen tentoonstellingsruimte voor moderne kunst aan de Grote Markt in Haarlem, worden wisselende tentoonstellingen gegeven door de leden van de kunstenaarsvereniging met dezelfde naam. Eigenlijk zou ik dit geen museum willen noemen, maar er is genoeg te zien en het is altijd leuk om even gratis naar binnen te gaan om te zien wat er nu weer hangt of staat. De leden van kunstenaarsverening De Vishal zijn allen professioneel kunstenaar. Wat grappig is, is dat er een Grote Zaal is, de oude Vishal, maar ook een Kleine Zaal. Deze laatste is in feite een etalage, maar deze wordt dus ook als expositieruimte gebruikt.
De Vishal, Grote Markt 20
openingstijden: dinsdag t/m zaterdag: 11.00 – 17.00 uur, zondag: 14.00 – 17.00 uur
12. De Waag, kunst museum in Haarlem
De Waag is een beeldbepalend gebouw, daterend uit 1598. Jammer genoeg lopen veel mensen eraan voorbij. Want vlak ernaast vind je het Teylers Museum met uitzicht op het Spaarne en de meest bijzondere brug van Haarlem, de Gravestenenbrug.
Tot 1915 was op de begane grond de waag gevestigd, terwijl op de verdiepingen lange tijd gildekamers waren. Als je een smal wenteltrapje opklimt, dan kom je in de ruimte boven de taverne en hier vind je twee zalen, waar vrijwel altijd een tentoonstelling is. De 200 jaar oude kunstenaarsvereniging KZOD (Kunst Zij Ons Doel) geeft hier ruimte aan haar leden om hun werk te presenteren. De ruimte is gratis te bezoeken; de kunst die hier hangt is te koop.
De Waag, Spaarne 30 rood
openingstijden: zie website
13. Anno Haarlem
Het monumentale stadhuis van Haarlem, waar vaak bruiloften worden gesloten, staat al sinds de 14e eeuw aan de Grote Markt in Haarlem. In de kleine kelder van dit stadhuis vind je bezoekerscentrum Anno Haarlem. Het centrum is eigenlijk geen museum, maar je vindt hier wel wat museale dingen over het ontstaan van Haarlem (vroeger Haarloheim). Je kunt hier ook een leuke “Haarlem in vogelvlucht” animatiefilm bekijken. Perfect om je een start te geven voor je bezoek aan Haarlem. Beperkte openingstijden, maar wel gratis toegang.
Anno Haarlem, Grote Markt, ingang links van de monumentale trap van het stadhuis.
Openingstijden: donderdag t/m zaterdag: 11.00 – 16.00 uur
14. De Kloostergangen
Naast Anno Haarlem kun je door een poort (MCMXL, 1940, staat er boven) lopen en kom je uit bij de Kloostergangen. Dit deel van het stadhuis wordt gebruikt als tentoonstellingsruimte voor kunstenaars uit de stad. Het is leuk om hier rond te lopen, ook al is er geen tentoonstelling. En je leest er over de geschiedenis van het Stadhuis en de Kloostergangen. Ook staat er een mooie wasbak uit MDCCCLXXXXIX (1899). Het is een mooi plekje, ook al is het geen museum, om de drukte van Haarlem even te ontvluchten. Gratis toegang.
De Kloostergangen, Grote Markt 2
Openingstijden: kantooruren: maandag t/m vrijdag: 8.00 – 17.00 uur.
15. Museum Molen de Adriaan, Haarlem
En als laatste dit “gebouw” met museale waarde, dat een gezichtsbepalend karakter heeft in Haarlem: museum molen De Adriaan aan het Spaarne. Bij een bezoek krijg je een inkijkje in het vak van molenaar. En na het beklimmen van 5 steile trappen is het uitzicht bovenaan geweldig en alleen al daarom de moeite waard. Soms wordt de molen ook echt in werking gesteld en wordt er meel gemalen. Op de benedenverdieping heeft schilder Chiel Braat een panorama aangebracht met historisch Haarlem als onderwerp.
Molen de Adriaan, Papentorenvest 1A
Openingstijden zomers: maandag t/m vrijdag: 13.00 – 17.00 uur, zaterdag en zondag: 10.30 – 17.00 uur; ’s winters: maandag t/m vrijdag: 13.00 – 16.30 uur, zaterdag en zondag 10.30 – 16.30 uur.
Hieronder vind je nog meer artikelen over Haarlem of over musea:
